KAFKAS ABHAZYA DAYANIŞMA KOMİTESİ OLARAK; DEVLETİMİZİ, TÜRK KAMUOYUNU, CAMİAMIZI, BASIN VE YAYIN KURUMLARINI–BAŞTA, AB, BM VE AGİT OLMAK ÜZERE ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİ OLASI BİR TRAJEDİYİ ÖNLEMEK İÇİN GEREKLİ SORUMLULUKLARI ÜSTLENMEYE DAVET EDİYORUZ.

Kafkasya’nın müstesna köşelerinden biri olan Abhazya, 1992-1993’teki savaşın ardından Gürcistan’la kalıcı bir barış anlaşması sağlamayı umarken Tiflis’teki Amerikan destekli iktidar değişimiyle birlikte sorunu güçle çözme arayışlarının yeniden ağırlık kazandığına dair gelişmeler yaşanmaktadır. Abhaz-Gürcü savaşıyla birlikte Kafkas kökenli Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve sivil toplum örgütleri tarafından kurulmuş olan Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi, Gürcü yönetiminin Abhazya’yı Gürcistan’a katmak için 1992’de hapisteki mahkumları salıvermek suretiyle oluşturulan düzensiz gruplar ve milliyetçi çetelerle kalkıştığı işgal macerasını bu sefer Amerikan desteğiyle teşkil edilen ordu birlikleri ve sözde yasadışı paramiliter güçlerle deneyeceğine dair elde edilen bilgiler nedeniyle kaygılarını dile getirme ihtiyacı hissetmiştir.

Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi, savaş sırasında Abhazya ile Türkiye’de sayıları 7 milyonu bulan Kafkas diasporası arasında köprü vazifesi gören, resmi makamlar arasında koordinasyon ve bilgi akışını sağlayan, savaş bitiminden bugüne kadar bu misyonunu eksiksiz devam ettiren sivil bir inisiyatiftir. Komite yalnız Abhazya değil Çeçenistan, Güney Osetya ve Kafkasya’nın diğer sorunları hakkında her kademedeki devlet ve hükümet yetkilileri, ilgili büyük elçilikler ve temsilcilikler, dünyadaki sivil toplum kuruluşları ve resmi organizasyonları bilgilendirme misyonunu icra etmektedir.

Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi, bu özel misyonu gereğince, Gürcistan'ın en geç önümüzdeki bahar aylarında Abhazya Devleti'ne silahlı saldırı başlatacağına ilişkin son zamanlarda çeşitli iç ve dış yayın organlarında ve özel bilgi kaynaklarında yer alan spekülasyonları paylaşma gereği duymuştur.

Komite olarak, Gürcistan tarafından haksız ve hukuki dayanakları olmaksızın başlatılacak böyle bir askeri hareketin ne gibi acı ve olumsuz sonuçlar doğurabileceğini, ayrıca böyle bir savaşın hiç bir şekilde barışı sağlamayacağını açıkça ifade etmek istiyoruz.

Abhazya ile Gürcistan arasında bugüne dek barışın sağlanması için ciddi bir ortamın oluşmadığı bir gerçektir. Malum olduğu üzere; 14 Ağustos 1992'de başlayan savaş, 30 Eylül 1993'de Gürcülerin yenilgisiyle sona ermiş ve 14 Mayıs 1994’te tarafların ortak sınırlarında Uluslararası Barış Gücü konuşlandırılmıştır.

4 Nisan 1994'de Moskova, 1998'de Atina, 1999'da İstanbul, 2001'de Kırım'da taraflar arasında görüşmeler yapılmış ancak arzu edilen barış sağlanamamıştır. Zira, Gürcistan yönetimi hiçbir şekilde Abhazya'nın gelecekteki statüsü ile ilgili kabul edilebilir bir öneri getirmemiştir. Bu yetmezmiş gibi Tiflis, Moskova’nın desteği ile Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından 1995’ten itibaren Abhazya’ya ekonomik ambargo uygulanmasını ve Abhaz halkının dünyadan tecrit edilmesini sağlamayı başarmıştır. Bunun sonucunda Abhazya'ya insanların gitmesi, her türlü ulaşım ve yardımın yapılması, Abhazların seyahat, haberleşme, eğitim ve öğrenim özgürlüğü tamamen engellenmiştir. Bu insanlık dışı durum bugün itibariyle tüm şiddetiyle devam etmektedir.

Savaş sonrasında Abhazya Cumhuriyeti, Gürcistan’ın uzlaşmaz tutumu sonucunda kendi egemenliğini ilan edip devlet kurumlarını tesis etmiş, ‘de facto’ bağımsızlığını sağlamıştır.

Geçen süreç içerisinde Abhazya yönetimi Gürcistan ile federal veya konfederal bir yapıda ortak devletin kurulması tekliflerini masaya koymuş olsa da Gürcistan bunları kesinlikle reddetmiştir. Tiflis’e göre, taraflar ancak Abhazya'nın Gürcistan içerisinde azınlık haklarına sahip bir otonomi olmasıyla sorunu çözebileceklerdir. Bu önerinin kapsamı Mikhail Saakaşvili'nin Devlet Başkanı seçilmesi ile daha da daraltılmıştır. Tiflis’e göre Abhazya ve Güney Osetya ile ilgili sorunlar demokratik bir anlayış içerisinde barışçıl görüşmelerle çözümlenecektir. Ancak her iki halk için öngörülen statü ne hikmetse Gürcistan yönetimi tarafından açıklanamamaktadır. Buna rağmen, Saakaşvili'nin iktidara geldikten sonra Acara Özerk Yönetimi'ne karşı uyguladığı askeri ve idari tedbirler Gürcistan yönetiminin ve Saakaşvili'nin demokratik ve barışçı çözümden ne anladığını açık olarak ortaya koymaktadır.

Abhaz-Gürcü sorununun iyi tahlili için iki ülke arasındaki siyasi bağların geçmişini ortaya koymak gerekir. Abhaz halkı, bu gün yaşamakta olduğu topraklarda otokton bir halktır. Bunu Abhazya’da yapılmış arkeolojik ve antropolojik araştırma sonuçları açıkça doğrulamaktadır. En eski kaynaklar bu bölgede Abhazların çağın siyasal ve hukuki koşullarına uygun yönetimler kurduğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanında yine tarihsel süreçte Gürcülerle birlikte zaman zaman ortak yönetimlerin kurulduğu da bir gerçektir. 4. ve 10. yüzyıl arasında çizilmiş haritalarda Gürcistan'ın coğrafyasını da kapsamak üzere bu bölge Abhazya Yönetim Bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Dede Korkut destanlarında bile Abhazya'dan bahsedilirken "Kanı Abhaz" yani "Abhaz Hanlığı" tabiri kullanılmaktadır. Bu gerçekleri değiştirmenin ve inkar etmenin olanağı yoktur. 1801’de Gürcüler yönetimlerini Çarlık idaresi ile birleştirirken Abhaz yönetimiyle birlikte hareket etmemiş, Abhazya'daki yönetimler de bu tasarrufun dışında kalmışlardır.

Zamanla Kafkasya’da hem Osmanlı hem de Batı devletleri için askeri ve siyasi dengeler Ruslar lehine değişmiş, Osmanlı’nın Karadeniz kıyılarını ve elindeki kaleleri koruması imkansız hale gelmiştir.

1918’de Menşeviklerin desteği ve Almanların korumacılığıyla Gürcistan'da yerel feodal beyliklerin kurduğu Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti bir takım Abhaz feodalleri ile Abhazya'nın Gürcistan'a katıldığına dair bir anlaşma imzalanmış ise de bu tarihi olay tamamen çarpıtılmakta ve Abhazların aleyhine kullanılmaktadır. Zira:

Daha sonraki aylarda, SSCB'nin oluşmasını müteakiben Abhazya halkı 26 Mart 1921’de Gürcistan Cumhuriyeti ile eşit hak ve statüye sahip bir cumhuriyet olarak SSCB'ye katılmak istediğini bir deklarasyonla kamuoyuna duyurmuştur. 28 Mart.1921’de Kafkasya bürosu bu deklarasyonu aynen onaylamıştır. Aynı karar 31 Mart 1921’de Lenin'e bir telgrafla bildirilmiş ama SSCB lideri hasta olduğu için olumlu veya olumsuz bir cevap verememiştir. Lenin'e gönderilen bağımsızlık mektubunun olumlu bir şekilde karara bağlanmasına dönemin Gürcü kökenli Milliyetler Komiseri Stalin'in engel olduğu gerçektir. Stalin Devrimci Abhaz Yönetimi'ne Gürcistan Cumhuriyeti ile eşit haklara dayalı bir federasyon oluşturmalarını ciddi olarak empoze etmiştir. Hatta Abhazya Yönetimi'nin talep ettiği mali yardım da bu nedenlerle işleme konulmamıştır. 21 Mayıs 1921’de Abhazya'nın yayınladığı deklarasyonu Gürcistan Yönetimi aynen kabul ederek bir beyanname ile kamuoyuna duyurmuştur. (Bunun için AB.A.S.S.R Hükümet Arşivi Vakıf Fond 38 iş 74 s.176’ya bakılabilir.) Ayrıca, Güney Kafkasya Konfederasyonu'nun kurulması esnasında Gürcistan ile Abhazya'nın bu birliğe eşit haklara sahip devlet olarak katılma yolundaki beyanları da söz konusudur.

Ne var ki, bütün bu gelişmeler sırasında Sovyetler’deki yönetimin tamamen Stalin'in elinde bulunması ve yine Gürcü kökenli dönemin KGB Başkanı Beria gibi bir kişinin de Abhazya'dan sorumlu olarak Stalin'e yardımcı olması, Abhazya'nın bağımsızlık mücadelesinin bu halkın lehine sonuçlanmasına ve hukuken tamamlanmasına engel olmuştur. Burada tarihsel olarak çok önemli olan bir gerçeğin altını da özellikle çizmek istiyoruz. Gürcistan'ın 1921’de yapmış olduğu anayasada gerek Abhazya ve Abhazlar dahil edilmemiştir. Bunun üzerine Abhazya 1925’te kendi anayasasını yaparak egemenlik hakkını ilan etmiş ancak bu anayasa SSCB ve Gürcistan tarafından kabul edilmemiş, bunun üzerine 1927’de iki tarafın ortak bir anayasa hazırlaması gündeme gelmiştir. Gürcistan Parlamentosu'nca onaylanmış olan bu değişik anayasanın 2 ve 3. maddelerinde Abhazya ve Gürcistan'ın gevşek bir federatif yapılanmaya gidecekleri ön görülmüştür. Bu hukuki yapılanmaya göre ortak egemenlik alanları belirlenmiştir.

Ancak tarihler 1931'i gösterdiğinde Stalin ve Beria'nın baskıları ile bu yasal gelişmeler tamamen ortadan kaldırılarak Abhazya Gürcistan'a bağlı otonom bir yapıya zorlanmıştır. Bu yapıyı kabul etmeyen Abhazlar 1925 anayasasına bağlı olarak yönetime devam etmişler, bu yönetim tarzı da 1990'lı yıllara kadar sürekli inişli çıkışlı ve kavgalı bir süreçle devam etmiştir. Bu dönemde Abhazya için Gürcistan Cumhuriyeti'ne dahil özerk bir cumhuriyet statüsü belirgin olarak uygulanmak istenmiştir. Fakat Gürcü Yönetimi ile Özerk Abhaz Yönetimi arasındaki bağımsızlık mücadelesi bitmemiştir.

Sovyetler Birliği dağılma sürecine girdiğinde, ilk bağımsız devletini kuran Gürcistan olmuştur. Esasen batılıların ortak kanısına göre Sovyetler Birliği'nin dağılmasında en büyük rolü dönemin Gürcü kökenli Rusya Dışişleri Bakanı Eduard Şevardnadze yüklenmiştir. Bu da bağımsızlığını ilan eden Gürcistan'ın zaman kaybedilmeden tanınması ve başta Birleşmiş Milletler olmak üzere Batı kurumlarınca üniter devlet şeklinde kabul edilmesi sonucunu doğurmuştur. Esasen Sovyetler Birliği'ne karşı bir politika izleyen ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasını isteyen Batı’nın Gürcistan'ı sempati ile kucaklaması normaldi. Sonuç olarak hiçbir hukuki ve siyasi analize gerek duymadan Gürcistan'ın üniter devlet yapısı rahatlıkla kabul edilmiştir. Gürcü Yönetimi bağımsızlığını ilan eder etmez fiili ve hukuksal olarak SSCB ile olan bütün bağlantılarını keserek 1921 anayasasına döndüğünü ilan etmiştir. Bu durum da en başta Türkiye olmak üzere bütün Batılılarca adeta yarış halinde kabul edilmiştir. Durumun böyle olmasına rağmen ortada halledilmeyen bazı problemler vardı. Bu problemlerin başında da Abhazya Özerk Cumhuriyeti'nin durumu gelmekteydi. Gürcistan SSCB’den ayrılırken bünyesindeki özerk cumhuriyet statüsüne sahip Abhazya’ya hiçbir öneri getirmemişti. Yeni yapıda ne hukuksal ne de ‘de facto’ olarak Özerk Abhazya Cumhuriyeti hakkında bir bilgi yoktu. Oysa ki, Gürcistan'ın dayandığı 1921 anayasasında Abhazya'nın Gürcistan'a dahil olduğuna dair hukuki bir ibare ve madde bulunmamaktaydı. Ayrıca, Gürcistan bu anayasaya dayanarak SSCB'ye girerken Abhazya'yı kendi bünyesinin dışında bırakmıştı. İşte bu durumun sonucu Türkiye ve batılılarca araştırılmadan, incelenmeden kabul edilen üniter Gürcistan Devleti, Abhazya, Güney Osetya ve Acaristan'ı askıda bırakarak bağımsızlığını dünyaya kabul ettirme yoluna girmiştir. Buna karşı Abhazya, bu oldu bittinin kabul edilemeyeceğini, kendi statülerinin de belirlenmesi gerektiğini ileri sürerek, 1925 anayasasına döndüklerini ve egemenliklerini ilan ettiklerini kamu oyuna deklere etmek suretiyle Gürcistan'a görüşme teklifinde bulunmuştur.

Abhazya'nın kendi hukuki statüsünün belirlenmesi ile ilgili Gürcistan yönetimine yapmış olduğu görüşme ve barış tekliflerinin tamamı Gürcistan yönetimi tarafından ret edilmiştir. Bununla yetinmeyerek 1992’de hapishanelerindeki bütün mahkumları serbest bırakıp silahlandırmak suretiyle askeri birlikleri ile birlikte 14 Ağustos 1992 de Abhazya'yı işgal operasyonunu başlatarak, Abhazya'ın görüşme tekliflerine savaşla cevap vermiştir.

Takdir edileceği gibi bu hareket tarzı doğru değildi ve gerçeklere tersti. Nitekim iki ülke arasındaki savaşa Gürcistan'ın yanlış ve tek taraflı hareket tarzı sebep olmuştur.

Savaş bilindiği gibi Abhazya'nın zaferi ile sona ermiştir. Kahvesini Sohum'da içebileceğini söyleyebilecek kadar iyimser ve olaya basit bakan Şevarnadze ve yönetiminin hesaplayamadıkları faktörler vardı; Abhaz halkının soydaşları Kuzey Kafkasyalılar ve diasporadaki tüm Kuzey Kafkasyalılar maddi ve manevi destekleri ile Abhaz halkının yanında olmuşlardır. Bu destek 14 yıl önce olduğu gibi bugün savaş çıkarsa fazlasıyla yapılacaktır. Bunda kimsenin en ufak bir kuşkusu olmasın.

Soruna tarafsız yaklaştığımızda durumu şöyle özetlemek mümkündür: Savaşın sona ermesi ile kendi egemenliğini ve yönetimi oluşturan Abhazya ‘de facto’ olarak bağımsızlığını sürdürmektedir. Özellikle 4 Nisan 1994 tarihli dört taraflı (Abhaz-Gürcü-Rus ve AGIT) anlaşma ile Abhazya Devleti'nin uluslararası sujeliği kesinleşmiştir. Nitekim, yapılan görüşme ve anlaşmalarda Abhazya ‘de jure’ olarak kabul edilmese de ‘de facto’ olarak ve uluslararası sujeliği ile kabul edilmektedir.

Belirttiğimiz gibi Abhazya, savaş sonrası Gürcistan ile federal veya konfederal çözüm önerileri götürmüş ama kabul görmemiştir. Abhazya’nın da Gürcistan'ın iç hukuku bakımından ele alınmış bir statüyü kabul etmesi mümkün değildir. Bu durumu çok iyi değerlendiren Abhazya yönetimi kendi tezini olgunlaştırarak bağımsız bir devlet fikrini ısrarlı bir şekilde savunma pozisyonu almıştır. Bu anlamda Abhazya'da çağdaş bir demokrasi ve çağdaş bir yönetim tarzı geliştirilmiş, uluslararası gözlemcilerin nezareti ile parlamento seçimleri gerçekleştirilmiş, halkın iradesi ile belirlenen cumhurbaşkanı göreve getirilmiştir. Ayrıca Abhazya'da devletin yasama, yürütme ve yargı erki ayrıntılı ve çağdaş hukuk tekniğine uygun olarak oluşturulmuştur. Abhazya halkı ise gelinen bu noktayı psikolojik, siyasal, uluslararası hukuk açısından vazgeçilmez bir netice olarak algılamıştır.

Fiili durum böyleyken Gürcistan’ın uluslararası camiada bağımsız ve üniter bir devlet olarak kabul edilmesine karşın Abhazya, hakkı olduğu halde ‘de jure’ temsil kabiliyetinden yoksun olmasına bağlı olarak uluslararası platformlarda sesini duyuramamıştır. Bu durum Abhazya'nın önüne aşılmazı sor engeller çıkarmıştır. Hukuki, siyasi ve uluslararası destek bakımından yalnız kalan Abhazya'nın bu durumu Gürcistan tarafından hep istismar edilmektedir.

Nitekim Gürcistan devleti yukarıda belirttiğimiz gibi uluslararası avantajlı durumunu kullanarak bu durumu Abhazya aleyhine sürekli olarak istismar ederek kullanmaktadır.

Bunların yanında bir nevi tecrit edilmiş olan Abhazya halkının Rusya Federasyonu'ndan pasaport almasını, Abhazya'nın Rusya'ya elektrik enerjisi satmasını, Rusya'nın demiryolunu Abhazya'ya uzatması vs gibi Abhazya'nın zorunluluğundan doğan bir takım problemleri de Gürcistan Devleti taraflar arasındaki sorunun çözülmemesine yardım edecek şekilde kullanmaktadır.

Bütün bunların yanında, Gürcistan yönetiminin hemen her konuda olayları tırmandırmak ve ortalığı gergin hale getirmek suretiyle, hatta Rusya Devleti ile çeşitli anlaşmazlıklar çıkartarak Abhazya üzerinde fiili bir baskı kurmaya çalışması sorunun çözümüne yardımcı olmamaktadır. Aksine sorunun çözümünü zorlaştırmaktadır. Bunların yanında Gürcistan'ın Abhazya ve Güney Osetya ile ilgili sorunlarını kendi iç meselesi olarak algılayıp kamuoyuna gerçekleri tamamen gözardı ederek böyle sunmaya yönelmesi de problemin taraflar arasında çözümünü zorlaştırmaktadır. Gürcistan'ın Abhazya ve Güney Osetya sorununu kendi iç meselesi olarak algılamayı yansıtmak istemesine karşılık olayın gerçek mahiyeti böyle değildir ve hiç bir zaman da böyle olmayacaktır. Zira, bu gün Kafkasya'da Kafkas kökenli kardeşlerimizin tamamı kardeş Abhazya'nın ve Osetya'nın sorunları ile maddi ve manevi şekilde birinci derecede ilgilenmektedirler ve ilgilenmeye de devam edeceklerdir. Bunun yanında Kafkas kökenli olarak Türkiye vatandaşı olan 7 milyon civarındaki vatandaşımız ve diğer devletlerdeki kardeş kökenli insanlarımız bu sorunlarla bütün imkanları nispetinde maddi ve manevi olarak ilgilenmektedirler ve ilgileneceklerdir. Durum böyle olunca Gürcistan'ın algılamasının tersine Abhazya ve Osetya'nın Gürcistan ile olan sorunu gerek anavatan gerekse diasporadaki bütün Kuzey Kafkasyalıların ortak bir sorunu haline gelmiştir. Bu nedenle sorunun Gürcistan'ın iç sorunu gibi algılanması yerine tarihi gerçeklere, evrensel hukuk ilkelerine, uluslararası hukukun temel kaynaklarına ve insan haklarına dayalı bir sorun olarak algılanması, adil bir şekilde barışçı yollarla çözülmesi zorunlu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu olaylara Saakaşvili'nin; eğitimini Amerika'dan almış ve ciddi boyutta ABD'nin politikası ve ABD'nin Ortadoğu ve Kafkaslara yönelik politik projeleri ile eğitilmiş olarak başa geçtiğini eklersek sorunların çözümünde askeri metodlara başvurulabileceğini rahatlıkla düşünebiliriz.

Gürcistan devleti ve halkına, ABD’ye, AB’ye ve 7 milyon insan olarak yaşadığımız ve yaşamaktan da gurur duyduğumuz Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin yöneticilerine çağrıda bulunarak talep ediyoruz:

Bütün bu gerçeklere rağmen, Gürcistan yönetiminin çeşitli menfaat ve amaçlarla da olsa kayıtsız ve şartsız askeri olarak, parasal olarak ve politika olarak Abhazya ve Osetya aleyhine desteklenmesi doğru ve gerçekçi değildir. Bu desteğin kesilmesini ve destek yapılacaksa barış ve barışın sağlanması için yapılmasını talep ediyoruz. Bu desteğin sürmesi bu bölgede barışı ve huzuru getirmeyecektir, aksine daha fazla acının, daha fazla çözümsüz sorunların ve daha fazla savaşın doğmasına sebep olacaktır. Ayrıca, desteği verenlerce beklenilen menfaatler de gerçekleşmeyecek, ciddi anlamda kesintiye uğrayacak ve Kafkasya’nın istikrarını ciddi şekilde etkileyecektir.

Zira başlayacak bir savaşın uzun süreceğini, yine binlerce suçsuz insanların öleceğini, çocukların yetim ve öksüz kalacağını, bu savaş süreci içersinde tüm kardeş Kafkas halklarının şu veya bu şekilde yer alacağını, savaşın da beklenmedik şekilde tüm bölge için olumsuz gelişmeler doğuracağını özellikle vurgulamak istiyoruz.

Abhaz halkı (yani kardeşlerimizin) başkaca gidebilecekleri bir vatanları ve yerleri yoktur. Onun için ölmeleri ile bu savaşı kaybetmeleri arasında Abhazya halkı ve yönetimi için bir fark olmayacaktır. Bu nedenle bu savaşı koşullar ne olursa olsun sürdürmek zorundalar ve sürdüreceklerdir.

Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi

Adına

Başkan

İrfan ARGUN

İSTANBUL MERKEZ Caferağa Mahallesi Sakızgülü Sokak.No:21/3 Kadıköy

Tel:0216 418 09 05 / Faks:0216 418 09 05

ANKARA TEMSİLCİLİĞİ Telefon / Faks : 0312 467 93 53

E-mail: info@abhazya.org / www.abhazya.org