KAFKAS ABHAZYA DAYANIŞMA KOMİTESİ

ABHAZYA'NIN ZAFERİ VE BAĞIMSIZLIĞININ 10. YIL KUTLAMALARI İLE DÜNYA ABHAZ - ABAZİN DAİMİ KONGRESİ 2003 OLAĞAN GENEL KURULUNA İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME

Sizlere sağlıklı bir bilgi verebilmek için değerlendirmeyi belli konu başlıkları altında toplamayı uygun buluyoruz.

Delege Seçimi ve Yolculuk:

Nisan 2003 tarihinde Soçi'de yapılan kongre yönetim kurulu toplantısında Türkiye'ye 30 kişilik bir kontenjan tanınması kararı alındı. Yönetim kurulunun Türkiye temsilcileri kontenjanı derneklere üye sayılarına göre mektup yazıp, delege ismi istemelerine rağmen öngörülen zaman içinde üzülerek belirtmek isteriz ki hiçbir dernekten yanıt alınamadı. Bunun üzerine Birliğin Türkiye temsilcileri zamanı da dikkate alarak ilgili kişilerle temas edip, telefon trafiği ile ve kendi inisiyatifini kullanarak delege listesini belirledi.

Ayrıca, Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosluğu ve Ankara Büyükelçiliği ile temasa geçilerek delegeler dışında misafir katılımcılara da izin verilmesi için gerekli girişimlerde bulunuldu. Israrlı takip sonucunda da 30 kişilik bir misafir kontenjanı için izin temin edildi. Tüm delege ve misafirlerin isim listeleri konsolosluk kanalıyla Moskova'ya bildirildi. Başlangıçta yalnız resmi delegeler için izin çıktığı cevabı alınıp, yolculuk hazırlıkları yapılırken İstanbul Konsolosluğu misafirler için de Moskova'dan izin çıktığını bize bildirdi. Böylece, kısa zamanda misafirlerin de katılması temin edildi ve hem delegelerden hem misafirlerden fireler verilerek öngörüldüğü şekilde uçak ve gemiyle yola çıkıldı.

Soçi'de bizi bekleyen sürprizi hiçbirimiz önceden tahmin etmiyor ve beklemiyorduk. Zira, misafirler için Moskova'dan verilen izni bize konsolosluk kendiliğinden bildirmişti. Maalesef Moskova'dan verilen izin huduttaki görevlilere bildirilmediğinden misafirler Soçi'de üç gün beklemek zorunda kaldılar. Ne yazık ki resmen izin alan delegeler de hududu ancak dört saatte geçebildi. Burada şunu özellikle belirtmek istiyoruz. Açıkça görülüyor ki, Rusya'da hala sivil yönetim, askeri yönetim, hudut askeri dedikleri (gümrükçü, polis) sınır görevlileri arasında hiçbir sağlıklı bağlantı yok. Onun için Abhazya'ya gitmek isteyen herkesi hudutta ciddi sorunların beklediğini göz ardı etmemek, çıkarmamak gerekli. Ancak, daha önemlisi hepimiz, herkes Abhazya'ya uygulanan bu hain ve anlamsız ambargonun biran önce kaldırılması için girişimlerde bulunması zorunlu gözüküyor. Neyse ki, her şeye rağmen bizi karşılayan Sayın Sergey Şamba, Givi Dopua ve Vladimir Ayüzba'nın girişimleriyle biz güzel evimize girebildik. Üç gün sonra da Soçi'de kalan misafirler aynı mutluluğu yaşadılar.

Delege ve Misafirlerin Kabulü ve Ağırlanışı:

Bizler hudutta evimize girebilmek için çile doldururken, tedavi gördüğü Moskova'dan 10. Yıl kutlamalarına katılmak için dönen Cumhurbaşkanı Sayın V. Ardzınba'nın Abhazya'ya geçişi ilk olumlu sevinç kaynağımız oldu. Sınırı aştığımızda karşımıza çıkan Abhaz bayrağı ve "Bağımsız Abhazya" pankartı sevincimizi daha da arttırdı.

İlk gece Kongre Başkanı Sayın Taras Şamba, Başbakan Yardımcısı V. Zantarya bizi Pitsunda'da karşılayıp ve ağırladı. Ertesi gün Sohum'da on gün boyunca kalacağımız otele yerleştirildik. Soçi'de kalan misafirler ve vapurla gelenler de iki üç gün sonra Sohum'a gelerek bize katıldılar.

Görüşmeler:

27 Eylül sabahı Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Arşba delegeleri kabul etti. Burada ayrıntılara girilmeden genel anlamda Abhazya'nın bugünkü durumu, imkanları, sorunları, karşılıklı yardımlaşma (ekonomik, kültürel) ana hatlarıyla dile getirildi.

Bir sonraki görüşme Meclis Başkanı Sayın Nugzar Aşba ile yapıldı. Sayın Aşba bizi ve Abhazya'ya yerleşen geri dönüşçüleri beraber kabul etti. Burada da dönenlerin sorunları ele alındı. Herkes istek ve şikayetlerini dile getirdi. Sayın Aşba'nın talimatıyla bir resmi görevli tüm söylenenleri not aldı. Mümkün olan her şeyin yapılacağı sözü verildi.

Bundan sonraki görüşme, Demografik Çalışma Grubu Sorumlusu Sayın Givi Dopua ile yapıldı. Burada özellikle Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi üyeleri vardı. Geri dönenlerle ilgili olumlu olumsuz tüm gelişmeler açık yüreklilikle ayrıntılarıyla dile getirildi. Geri dönüş çalışmalarının Kafkas-Abhazya Dayanışma Komitesi ile eş zamanlı olarak yapılması ön görüldü. Burada sevindirici ve düşündürücü hususlar olduğunu ayrıntılara girmeden belirtmek isteriz. Başbakan Yardımcısı V. Zantaria, Dışişleri Bakanı Sergey Şamba, Givi Dopua ile sürekli bilgi alışverişi ve çeşitli değerlendirme toplantıları yapıldı.

Son olarak Cumhurbaşkanı Sayın V. Ardzınba ile görüşüldü. Görüşme beş kişilik bir heyetle sınırlı tutuldu. Kendisine delegeler ve Türkiye'deki kardeşlerimiz adına saygı sunuldu. Sayın Cumhurbaşkanı başlanacak cami'nin bitirilmesi için gerekli her türlü girişimin ve yardımın ivedilikle yapılmasını istedi. Not olarak delegasyonumuz arasında aynı zamanda bu konuyla ilgili iki mühendis arkadaşımızın olduğunu, orada da bir heyet teşkil edildiğini iki heyet arasında görüşmeler yapılıp ilk adımın atıldığını söylemek isteriz.

Değerli hemşehrimiz Maliye Eski Bakanı Sayın Zekeriya Temizel konuklarımız arasındaydı. Soçi'de bekletilen konuklar arasında, maalesef Sayın Temizel de bulunuyordu. 3 gün geçikmeli Abhazya'ya getirilebilen Sayın Zekeriya Temizel Abhazya Başbakanı Sayın R.Hacımba ile görüştü. Organizatörler tarafından delegasyona bir davet yapılmadığından, bir arkadaşımız hariç delegasyondan ve delegasyon içindeki Komite üyelerinden kimse bu görüşmeye katılamadı.

Kongre:

Kongre kararı alındığında gündemin iki güne yayılacağı bildirilmişti. Sonra zorlayıcı sebeplerle kongre bir güne sığdırıldı. Bilindiği gibi bu yıl ki kongrenin gündemi kültür ve tarih idi (Zorluklarla ve uzun aralarla yapılabilen kongrenin gündemi yalnız kültür ve tarih mi olmalıydı?). Kongreye katılan delegeler konuyla ilgili görüşlerini raporlar halinde bildirdiler. Konuşmalar kısıtlı tutuldu. Türkiye delegasyonu adına burada delege temsilcilerinin hazırladığı rapor okundu. Komite adına hazırlanan bir raporun okunması da yönetim kurulu temsilcilerinin kişisel girişim ve zorlamalarıyla mümkün olabildi. Doğal olarak konuşulan konuların, sunulan raporların müzakere ve münakaşası mümkün olmadı. "Kongre esnasında önceden belirlenip Sayın Arşba'nın makamına çağrılan delegelere (Türkiye'den üç kişi) Cumhurbaşkanı adına Başkan Vekili Sayın Arşba tarafından hizmet madalyaları verildi." Raporların okunmasından sonra seçimlere geçildi. Sayın Prof. Şamba tekrar Başkanlığa, Sayın Denis Çaçhalia Genel Sekreterliğe, Türkiye Delegelerinden Dr. C. Ümit, Bediz Tantekin ve İlhan Kıymet Başkan Vekilliklerine seçildiler. Yönetim Kuruluna seçilenler 30 Eylül sabahı Dışişleri Bakanı Sayın Sergey Şamba'nın odasında Sayın T. Şamba'nın başkanlığında toplanarak bir durum değerlendirmesi yaptılar. İleriye dönük çalışmaların anahatları konuşuldu. İlk yönetim kurulu toplantısının 2004 yılı İlkbaharında yapılması kararlaştırıldı.

Kongre gününün akşamı daha evvel Türkiye'de de konserler vermiş olan Sayın Hıbla Gerzmava ve arkadaşları tarafından görkemli bir konser verildi.

Anma ve Kutlamalar:

Abhazya'nın harp sonrası büyük atılımlar yaptığını, dününü ve bugününü mukayese edebilenler çok net olarak gördüler. Yönetim ve halk, özgür ve ayaklarını sağlam basabilmenin inancı ve güvencesiyle yarına umutla bakıyorlar. Bu umudu her an her yerde görebildik. Özellikle halk bağımsızlığın ve zaferin 10. Yılını yaşayarak kutlamanın sevinç ve sarhoşluğu içindeydi. Kat edilen bu sureci bizler de gözlerimizle görünce kardeşlerimize hak vermemenin mümkün olmadığının kanaatine vardık. Bağımsızlığın 10. Yılı ile ilgili kutlama ve anmalara verilen özel önemi, yapılan tüm hazırlıklarda çok canlı olarak görmek mümkündü. Abhazya halkı ülke geneline yaydığı kutlama ve anmalarla 10. Bağımsızlık yıldönümünü gurur ve onurla yaşadı.

Lıhnı'da yapılan anma toplantısına tüm delegeler katıldı. Savaşta şehit olanların isimlerinin yazılı olduğu mermerlere haiz görkemli bir abide yapılmıştır. Başbakan Sayın R. Hacımba başta olmak üzere, söz alanlar zafer ve şehitlerimizle ilgili çok anlamlı konuşmalar yaptılar. Türkiye delegasyonu adına da konuşuldu. Organizasyon, katılan halkın vakur davranışı tek kelime ile gurur vericiydi. Merasim sonrası binicilik gösterileri, folklor gösterileri yapıldı. Akşam üzeri de Abhazya'nın bilinen görkemli ziyafet sofrasında yemek yenildi. Abhazların kendilerine has konuşma hünerlerinden örnekler dinlemek fırsatını da bu vesileyle bulmuş olduk. Aynı coşkulu diğer bir anma töreni de Gudauta kentinde yapıldı. Keza, bu anmayı da bir yemek ziyafeti takip etti. Ayrıca, bunlar gibi her kent ve köyde de kendi şehitleri için anıtlar ve anmalar yapıldı.

10. Yıl kutlamalarını anlatmak ayrı bir hüner ister. Bazı şeyleri bizzat görmeyene anlatmak her zaman mümkün olmayabilir. Bu ifade abartılı bulunabilir. Ancak, bugün gördüklerimiz, dün yakılan yıkılan Abhazya'nın temelleri üzerinde gördüğümüz oluşum ve gelişimler hakikaten heyecan vericiydi.

Göç anıtına çelenk konarak başlanan anma ve kutlamalara, 30 Eylül günü şehitler abidesine çelenk konarak geçit töreninin yapılacağı alana gidildi.

Dün Gürcü saldırısına kazma kürek ve üç beş kalaşnikofla karşı koyan Abhazya'nın bugün muhtelif sınıflardan oluşan düzenli, özel kıyafetli askerleri, zırhlı araçları, tankları, helikopter ve jetleriyle yaptığı geçit törenini duygulanmadan seyretmek mümkün değildi. Seyirciler arasında göze görünen bir koruması olmadan yanımızda dikilerek bizlerle töreni seyreden Cumhurbaşkanı'nın Sayın Eşi'nin bulunması kanımızca takdir ve sevinç kaynağı idi. Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi Sayın Cumhurbaşkanı tedavi gördüğü Moskova'dan anmalar sebebiyle dönmüştü. Aynı duygularla tören alanının yakınına gelip halkı ve töreni seyredip döndüğünü öğrendik. Tören için çok şey söylenebilir ancak, ayrıntıya girmeden tekrar "çok görkemli idi" demek yeterlidir sanıyoruz.

Tören sonrası stadyumda folklor gösterileri yapıldı, konser verildi, paraşütle atlamalar yapıldı. Her şey çok düzenli ve güzeldi. En az bunlar kadar akşam Pitsunda'da verilen çok katılımlı ziyafet de muhteşemdi. Burada delegeler adına duygularımızı ifade etmek imkanını bulduk. Muhteşem havai fişek gösterileriyle kutlamalar sona erdi. Geri dönüş topluca yapıldı. Soçi'de uçak ve vapurla dönenler ayrıldılar. Huduttan Soçi'ye geçişte hiçbir sorun yaşanmadı.

Kongre'nin üç kişilik Türkiye Temsilcileri bundan böyle gösterecekleri faaliyetler ile geleceğe dönük projeleri netleştikçe camiamıza bilgi aktaracaklardır.

Serbest zamanlarımızda, değişik halk kesimleriyle, muhalefet'i temsil edenlerle ve sivil toplum örgütleriyle görüşmeler yapıldı. Kişisel görüş ve izlenimler ayrı ayrı yayınlanmakta. Bizim yaptığımız bazı temaslarda da muhalif grup veya grupların varlığı gözlemlendi. Olaylara ve geleceğe farklı gözlem ve söylemle bakıyorlar. Ancak, hepsinin müşterek gayesi Abhazya, Abhazlık, Abhazya'nın geleceği. Ancak, dendiği gibi bu gayeye giden yol kişilere göre farklılık arz ediyor. Bir ölüm kalım harbi sonrası şehitler vererek bugünlere gelen Abhazya'nın yarına da emin ve sağlam adımlarla devam edeceğine inanıyoruz.

On günlük gezi sonrası geziye katılanların büyük çoğunluğunca 14.10.2003 tarihinde Kafkas Abhazya Dayanışma Komitesinde yapılan toplantıda gezi ve ileriye dönük yapılması gerekenler değerlendirilerek, aşağıdaki başlıklarla belirlenmiştir:

- Tespit edilen konularda çalışmalara ivedilikle başlanması,
- Ileriki Kongreler'in daha aktif olmasına katkı sağlanmalı,
- Oluşacak çalışma grupları ve yapılanmalar güçlendirilmeli,
- Geri dönüş yeniden organize edilmeli,
- Ambargo, yapılacak diğer girişimler sonrası, zorunlu olduğu takdirde Avrupa İnsan Haklarına götürülmeli,
- Tanıtım ve siyasal destek sağlanmalı,
- Bireysel çalışmalar örgütlü hale dönüştürülmeli,
- Abhazya ile sürdürülen diyalogun daha aktif olmasının sağlanması,
- Siyasal, ekonomik ve kültürel lobi çalışmaları yapılmalı,

On yılda bütün engellemelere rağmen, Abhazya'da önemli gelişmeler kaydedildiği, Abhazya'nın süratle yol aldığı, gelişmelerin çok olumlu ve sevindirici olduğu müşterek görüş olarak belirtilmiştir.

DÜNYA ABHAZ ABAZİN DAİMİ KONGRESİ                  KAFKAS-ABHAZYA DAYANIŞMA KOMİTESİ
TÜRKİYE DELEGASYONU ADINA                                  ADINA, BAŞKAN
YÖNETİM KURULU ÜYELERİ

Dr. Cemalettin Ümit                                                                   İrfan Argun
Bediz Tantekin
İlhan Kıymet